Lokale bedrijven, overheden en kennisinstellingen werken aan een regionale aanpak om de omslag naar een circulaire economie te stimuleren. Via deze aanpak krijgen organisaties ondersteuning om bedrijfsprocessen circulair te maken en daarin de samenwerking op te zoeken met andere organisaties in de regio.
Lokale krachten en initiatieven
De samenwerking bundelt alle lokale krachten en initiatieven die werken aan een circulaire economie. In de regio krijgt de circulaire economie daardoor meer impact, omdat het:
- De samenhang en samenwerking met een gezamenlijke aanpak vergroot;
- Gezamenlijke doelen voor de circulaire economie concreet maakt;
- Stimuleert om kennis en ervaringen te delen over uitvoering en beleid om ervan te leren of om knelpunten sneller naar boven te krijgen.
Binnen de regio wordt samengewerkt binnen een drietal initiatieven: krachtenbundeling, regioversnellers en regiodeals. Hieronder lees je meer over deze initiatieven.
Om de circulaire economie te versnellen, gaan overheden nog beter samenwerken om kansen rondom circulariteit beter te benutten. Rijksoverheid, provincies, gemeentes en waterschappen bundelen de krachten en gaan samenwerken op de volgende 6 thema's:
- Ruimte
- Ketens
- MKB
- Circulaire Inkoop
- Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH)
- Kennisdeling
Met deze samenwerking voorkomen de overheden dubbel werk waardoor publiek geld efficiënter besteed wordt. Beleidsmaatregelen worden beter op elkaar afgestemd. Denk bijvoorbeeld aan gezamenlijke principes voor circulair inkoopbeleid, wat duidelijkheid en voorspelbaarheid geeft voor marktpartijen. Ook gaan de partijen samen meer kennis ontwikkelen én delen op het gebied van de circulaire economie. Bijvoorbeeld rond vergunningverlening.
Op 20 maart hebben de partijen hierover afspraken gemaakt op de Nationale Conferentie Circulaire Economie in Leeuwarden. Komende periode gaat er per thema een werkgroep aan de slag om te werken aan concrete doelen.
Naast de krachtenbundeling van overheidsinstanties, gebeurt er nog veel meer op regionaal niveau om de transitie richting een circulaire economie te versnellen. Binnen iedere regio zijn er regioversnellers die hierbij de kar trekken. Regioversnellers kijken hoe de onderlinge samenwerking tussen partijen verbeterd kan worden zodat de transitie richting een circulaire economie efficiënter wordt. Deze regioversnellers zijn niet alleen overheidsinstanties, maar ook bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijker organisaties, etc. Er zijn heel veel regioversnellers en daarom lukt het niet om hier een volledige lijst aan voorbeelden te tonen. Hieronder vind je daarom een selectie van voorbeelden van regioversnellers.
In de Regio Deals werken Rijk en regio samen aan een betere woon-, werk- en leefomgeving voor bewoners en ondernemers in de regio. Regio Deals gaan over verschillende onderwerpen. De transitie naar een circulaire economie is er een van. Bekijk hier enkele voorbeelden van CE in Regio deals - Afval Circulair.
Ruimte voor CE in de regio
Op dit moment is ongeveer 6% van de bedrijven in Nederland actief in de circulaire economie. Deze bedrijven hebben specifieke locaties nodig, zoals gebieden met hoge milieunormen, goede bereikbaarheid en toegang tot voldoende energie. Deze ruimte is schaars, omdat andere projecten, zoals woningbouw of de energietransitie, dezelfde eisen stellen aan locaties.
We weten nog niet precies hoeveel ruimte er in de toekomst nodig is voor circulaire bedrijven. Wel verwachten we dat er meer ruimte nodig zal zijn dan nu. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zegt dat het belangrijk is om nu al ruimte vrij te maken voor de circulaire economie van de toekomst. We weten ook nog niet goed waar (locaties) die ruimte nodig is. Volgens het PBL zijn onder andere havens, industriële gebieden, steden en bedrijventerreinen belangrijk voor de circulaire transitie. Daarom is het belangrijk om de huidige circulaire bedrijvigheid in kaart te brengen, zodat we betere keuzes kunnen maken voor de toekomst. Dan kan ook de afweging gemaakt worden tussen de circulaire economie en andere ruimtevragers.
Nationale circulaire economie kaarten
De Erasmus Universiteit heeft onderzocht waar circulaire activiteiten op bedrijventerreinen plaatsvinden en welke locatiekenmerken belangrijk zijn. Vervolgens zijn er 3 nationale circulaire economie kaarten ontwikkeld. Hieronder vind je een toelichting op de 3 kaarten en hoe deze tot stand zijn gekomen. Bekijk hier de NCE kaarten.
Deze kaart laat door middel van een hittekaart zien waar in Nederland de meeste circulaire bedrijvigheid is geconcentreerd op basis van de 4 strategieën uit het Nationaal Programma Circulaire Economie: Grondstoffenverbruik verminderen, Grondstoffen substitutie door alternatieve grondstoffen, Levensduurverlenging van producten, Hoogwaardige verwerking van materialen.
De concentratiekaart laat ook zien welke randvoorwaarden nodig zijn op de locaties zoals infrastructuur voor transport van goederen en energievoorzieningen.
Op het niveau van een gemeente en bedrijventerrein tonen deze kaarten in welke mate circulaire bedrijvigheid aanwezig is met betrekking tot de 4 circulaire strategieën uit het Nationaal Programma Circulaire Economie. En of dit aandeel hoger of lager is dan het landelijke gemiddelde.
De Erasmus Universiteit (Centre for Urban, Port and Transport Economics) en Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies voerden in opdracht van de Rijksoverheid onderzoek uit. In dit onderzoek is door middel van een gegevens-analyse en vragenlijst onderzocht waar circulaire activiteiten plaatsvinden en welke locatiekenmerken (bijvoorbeeld de nabijheid van steden en openbaar vervoer) relevant zijn voor de 4 typen circulaire strategieën en bijbehorende activiteiten.
Hierbij ligt specifiek de focus op circulaire bedrijvigheid, waarbij de vier onderstaande circulariteitsknoppen en bijbehorende activiteiten uit het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) worden gevolgd:
- Grondstoffenverbruik verminderen
- Grondstoffen substitutie door alternatieve grondstoffen
- Levensduurverlenging van producten
- Hoogwaardige verwerking van materialen
Krachtenkaart
Download de Krachtenkaart van het Interprovinciaal Overleg (pdf) voor meer informatie over de activiteiten per provincie. In de loop van 2025 wordt de krachtenkaart geactualiseerd.
Aan de slag als gemeente of provincie
Aan de slag met de circulaire economie in jouw regio? Voor gemeenten en provincies zijn er tal van handreikingen beschikbaar om de plannen voor een circulaire samenleving praktisch uit te werken in beleid en concrete programma's.
Zij doen het al!
Inspiratie opdoen? Lees de magazines van de Verschilmakers.
Kies jouw editie: voor bedrijven, Utrechtse bedrijven of decentrale overheden
